Met woorden kun je uitdrukken hoe je je voelt, zou je denken. En dat klopt ook, alleen komt het niet altijd zo over als je het bedoelt. Een ander punt is: je past je verhaal aan op de ontvanger. Het maakt veel verschil uit met wie je praat. Iemand die vraagt hoe het met je gaat, kan dat puur voor de vorm doen maar ook uit interesse. Jij interpreteert het misschien als interesse en geeft een uitgebreide reactie terwijl de ander liefst wil doorlopen, of omgekeerd. Vervolgens frustreert het je dat je het blijkbaar verkeerd hebt ingeschat, en neemt het de ander kwalijk. Communicatie is glad ijs, en dan gaat het hier nog maar om een klein voorbeeld.

Communiceren doe je altijd. Ook als je zwijgt. Vaak krijg ik in gesprekken vragen als: ‘ben je het daar niet mee eens?’, terwijl ik alleen maar, naar mijn idee, een neutrale blik had. Vaak hebben mensen het goed aangevoeld en vind ik er ook werkelijk wat van. Wat, dat doet er meestal niet toe, laat staan dat het ook helpend is, maar het geeft aan dat alles, ook een blik,  op een bepaalde manier opgevat kan worden.  Hoe het opgevat wordt hangt weer helemaal af van de ‘opvatter’. Als je niet het idee hebt dat de ander het goed met je voorheeft, zal je diens gedrag sneller opvatten als negatief en tegen jou gericht. Of dat nu zo is of niet.

In de aanloop naar de workshop voor Freya (www.fertifair.nl) probeer ik manieren te bedenken om dit soort mechanismes concreet te maken. Het mooie van mijn manier van werken heb ik altijd gevonden dat de omgeving, de sociale context, betrokken wordt bij de begeleiding. Dat is hard nodig, want juist daar ontstaan haarscheurtjes. Soms is een zinnetje al voldoende om een haarscheurtje te doen veranderen in een diepe kloof waar niet meer overheen te komen is. Ik weet zeker dat mijn groep deelnemers de voorbeelden voor het oprapen zal hebben. Mijn doel is, manieren aan te dragen om daar weer zelf regie in te gaan nemen. Want ook uitdrukkelijk zwijgen is communiceren. Het probleem is alleen dat het op zoveel manieren kan worden opgevat.