Een goede vriend die ik al 15 jaar ken woont  al jaren samen met zijn vriend.  Hoewel we nu niet veel  contact meer hebben loop ik hem in de stad weleens tegen het lijf en dan babbelen we wat.  Hij is dol op de Efteling en is daar elke week wel te vinden, en als hij daarover vertelt denk ik aan kinderen en waarom hij die niet heeft. Ondanks – of juist vanwege? – mijn beroep vraag ik hem er niet naar. Ik weet hoe gevoelig het kan liggen.

Tot ongeveer 10 jaar geleden zou de vraag wellicht helemaal niet gesteld zijn, maar nu zijn er voor homoparen wel mogelijkheden om hun kinderwens te vervullen en dus periodes waarin besluiten genomen moeten worden.  In de loop van de tijd heb ik een aantal stellen begeleid. Sommigen van hen zijn nu vader, anderen zijn gefrustreerd en afgehaakt, een stel probeert nog zwanger te worden samen met hun draagmoeder.

Wat opvalt is dat gelijke rechten nog vooral theoretisch zijn als het gaat om kinderwens. Buitenlandse adoptie? Alleen in Amerika en als je bankrekening goed gevuld is. Twee vaders mag dan in ons land in theorie niets in de weg gelegd worden, in andere landen is het zeker niet sociaal en wettelijk geaccepteerd. Maar ook in het binnenland  is er zeker verschil. Zo probeerden mijn cliënten thuiszorg te regelen voor als hun kindje na geboorte bij hen thuis aankomt,  maar werd hen te verstaan gegeven dat dat niet kon. Gevraagd naar de reden werd hen verteld dat het computersysteem niet was ingericht op het inschrijven van twee mannen. Verbazingwekkend genoeg konden mijn cliënten daarvoor meer begrip opbrengen dan ikzelf.

Mannen die via een draagmoeder aan het ouderschap beginnen, waarbij een van hen de biologische vader is, krijgen altijd te maken met een gezinsonderzoek om het gezag te regelen. Vrouwenstellen die via een donor zwanger worden en waarbij dus ook een van beiden de biologische ouder is, krijgen dat gezinsonderzoek niet automatisch. Ook professionals in de zorg hebben bij twee vaders meer twijfels dan bij twee moeders. Dat merk ik aan de reacties van bijvoorbeeld ziekenhuispersoneel, maar ook verloskundigen: zo overwoog een verloskundigenpraktijk eens een AMK-melding te doen uit zorg voor het kind omdat twee vaders minder sensitief op het kind zouden reageren dan wanneer er ook een moeder bij betrokken zou zijn. Om nog maar te zwijgen over de brutale vragen vanuit de omgeving: hoe dan? ?

En zo is gelijkheid, ondanks de gelijkstelling in de Nederlandse wet, in de dagelijkse werkelijkheid toch nog ver te zoeken.  Zoals George Orwell  de Amerikaanse burgerrechtenverklaring parafraseerde in Animal Farm:  ‘All animals are equal, but some are more equal than others’.  Ik heb bewondering voor degenen die dit kunnen overwinnen en doorgaan om hun doel te bereiken:  het ouderschap, dat voor anderen een simpel recht is en een natuurlijke gang van zaken.   Dat ze voor deze ongelijkheid ook nog begrip kunnen opbrengen vind ik bijna onvoorstelbaar!